Sáng ngày 19/8, Khoa Vật lý – Vật lý Kỹ thuật, Trường Đại học Khoa học tự nhiên, ĐHQG-HCM đã tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Tính toán lượng tử”. Chương trình thu hút sự tham dự của đông đảo giảng viên, nhà nghiên cứu, học viên cao học và sinh viên quan tâm đến lĩnh vực công nghệ đang mở ra nhiều tiềm năng đột phá này.
Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS.TS. Huỳnh Văn Tuấn – Trưởng khoa Vật lý – Vật lý Kỹ thuật nhấn mạnh: “Hội thảo hôm nay không chỉ cập nhật những kiến thức về tính toán lượng tử – một lĩnh vực đang phát triển mạnh mẽ trên thế giới và còn khá non trẻ tại Việt Nam – mà còn thể hiện định hướng tiên phong của Khoa và Trường Đại học Khoa học tự nhiên trong nghiên cứu, đào tạo và hợp tác quốc tế. Với sự quan tâm và chỉ đạo của ĐHQG-HCM, chúng ta có cơ sở tin tưởng rằng lĩnh vực này sẽ sớm hình thành những nhóm nghiên cứu mạnh ngay tại Nhà trường, đồng thời tạo cơ hội để giảng viên, nghiên cứu viên và sinh viên tiếp cận các thành tựu tiên tiến.”
Hội thảo tập trung vào các hướng nghiên cứu then chốt của tính toán lượng tử, bao gồm: mô phỏng lượng tử, thông tin lượng tử, học máy lượng tử, phân phối khóa lượng tử và phần cứng lượng tử. Đây là những chủ đề vừa mang tính lý thuyết nền tảng, vừa gắn với ứng dụng thực tiễn, mở ra nhiều cơ hội hợp tác liên ngành.
TS. Trần Nguyên Lân, Trưởng nhóm QuantumLab (Khoa Vật lý – Vật lý Kỹ thuật, Trường ĐH KHTN), mở đầu bằng bức tranh tổng quan của ngành tính toán lượng tử, đồng thời chia sẻ định hướng nghiên cứu Mô phỏng lượng tử (Quantum Simulation) mà nhóm đang triển khai. Ông nhấn mạnh vai trò của lý thuyết trong ứng dụng vào công nghệ vật liệu mới, thiết kế thuốc và công nghệ môi trường, và đề xuất các phương án hợp tác nhằm tận dụng tối ưu nguồn lực nghiên cứu trong nước.
TS. Lê Bin Hô (Đại học Tohoku, Nhật Bản) mang đến góc nhìn chuyên sâu về kỹ thuật thực thi tính toán lượng tử. Các khái niệm trừu tượng vốn khó tiếp cận đã được ông trình bày mạch lạc, giúp người tham dự hình dung rõ hơn về tiềm năng của lĩnh vực. Đặc biệt, ông gợi mở các hướng nghiên cứu mới như xác định vật chất tối và hạt axion, vốn là những bí ẩn lớn trong vật lý hiện đại.
ThS. Nguyễn Quốc Chương (Viện Nghiên cứu Khoa học cơ bản và Ứng dụng, Đại học Duy Tân) tập trung vào mối quan hệ giữa AI/Học máy và tính toán lượng tử. Diễn giả đặt câu hỏi: “Trí tuệ nhân tạo có thể đóng vai trò gì trong lượng tử?” và thông qua nhiều ví dụ thực tiễn, chứng minh rằng AI có thể hỗ trợ sửa lỗi, tối ưu hóa hệ thống lượng tử, mở ra triển vọng cho sự kết hợp mạnh mẽ giữa hai lĩnh vực công nghệ hàng đầu.
TS. Bùi Văn Thạch, Trưởng nhóm MINDFUL Lab (Khoa Công nghệ Thông tin, Trường ĐH KHTN), đem đến một chiều kích mới với chủ đề truyền thông lượng tử. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kết hợp liên ngành giữa vật lý và CNTT, đặc biệt trong bối cảnh xây dựng hạ tầng thông tin an toàn trong tương lai. Bài trình bày giúp cả những người ngoài chuyên ngành cũng nhận thức rõ hơn về ý nghĩa thực tiễn của tính toán lượng tử.
TS. Huỳnh Minh Trung (Khoa Vật lý – Vật lý Kỹ thuật, Trường ĐH KHTN) khép lại hội thảo bằng phần trình bày về phần cứng lượng tử – nền tảng thiết yếu để hiện thực hóa máy tính lượng tử. Ông giới thiệu các hệ phần cứng khác nhau, đồng thời chỉ ra tính khả thi của hệ quang học trong điều kiện nghiên cứu tại Việt Nam. Với kinh nghiệm quốc tế, TS. Trung còn đề xuất triển vọng triển khai các kỹ thuật này ngay tại các trường đại học trong nước.
Các phiên thảo luận diễn ra sôi nổi, thu hút nhiều ý kiến từ giảng viên, nghiên cứu sinh và sinh viên. Các câu hỏi tập trung vào tính khả thi trong điều kiện nghiên cứu tại Việt Nam, khả năng kết nối quốc tế, cũng như lộ trình đưa công nghệ lượng tử từ nghiên cứu cơ bản đến ứng dụng. Sự trao đổi cởi mở đã mở ra nhiều ý tưởng hợp tác, đặc biệt trong xây dựng nhóm nghiên cứu liên ngành và đào tạo nhân lực chất lượng cao.
Trao đổi học thuật với các diễn giả sau các phần báo cáo tại hội thảo.
Với định hướng chiến lược của ĐHQG-HCM, cùng sự đầu tư của Khoa Vật lý – Vật lý kỹ thuật, tính toán lượng tử hứa hẹn sẽ trở thành một trong những mũi nhọn nghiên cứu tại Trường ĐH Khoa học tự nhiên. Đây không chỉ là cơ hội để nhà trường khẳng định vị thế trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam, mà còn góp phần quan trọng vào việc đưa khoa học công nghệ nước nhà hội nhập cùng xu thế phát triển toàn cầu.
